We hebben er weer één, een schandaal van behoorlijke proporties. Uit recent onderzoek, uitgevoerd door politie en FIOD en onder leiding van het OM, is gebleken dat ING NL de witwaswetgeving heeft overtreden en een boete heeft gekregen van € 775 mln. Deze constatering liegt er niet om en doet Nederland (wederom) op zijn grondvesten schudden.

Voordat de echte probleemanalyse heeft plaatsgevonden, is de roep om meer regels en beter toezicht alweer de rode draad in de maatschappelijke discussie. Media, deskundigen en politici tuimelen over elkaar heen in hun wedijver een zondebok te vinden. Maar lossen we daar de kern van het probleem mee op?

Volgens het Amerikaanse model, is nu de man aan de top, althans zijn rechterhand, gesneuveld, want hij was uiteindelijk eindverantwoordelijk. Voor die verantwoordelijkheid krijgt hij immers ook meer dan vorstelijk betaald. Maar zijn we niet allemaal eindverantwoordelijk voor het werk dat we doen, ook op de werkvloer? En leggen we de schuld vaak niet buiten onszelf?

In het feitenrelaas van het OM komt heel prominent naar voren dat risicomanagement, interne beheersing en compliance op belangrijke onderdelen onvoldoende effectief hebben gewerkt. Volgens het OM werkte het proces van transactiemonitoring niet goed, was er sprake van fouten in het zogeheten onboardingproces, waren systemen niet juist ingericht en werden signalen uit deze systemen niet adequaat opgepakt. Naast tekortkomingen in de governance was het ook op de werkvloer verre van op orde.

Ik realiseer me heel goed dat investeren in goede maatregelen in processen ten koste gaat van het investeren in nieuwe “business”, innovaties en al het moois waar organisaties, zich al dan niet onder druk van de markt, aan vergapen. Geld uitgeven daaraan en een meer dan ruim budget beschikbaar stellen voor goede procesinrichting, monitoring daarop en voldoende adequate mensen lijken, en zijn wellicht, twee communicerende vaten. Het “huis-op-orde” zou echter het vertrekpunt moeten zijn voor wat een organisatie verder zou willen op het gebied van groei en nieuwe activiteiten. Dus eerst thuis de boel aanvegen en vervolgens de uitbouw doen.

Dan maar wat minder creatief, minder agile, minder innovatief of minder blockchain óf accepteren dat we af en toe een debacle hebben met behoorlijk wat financiële schade. Als pleitbezorger van administratieve organisatie/interne controle (AO/IC) kies ik voor het eerste, maar op een verjaardag sta je dan al snel alleen als je daarover begint, dat realiseer ik me al te goed. Hoe dan ook, ben ik van mening dat organisaties eerst hun maatregelen, interne controles en monitoringsmechanismen (bij voorkeur geautomatiseerd) op orde zouden moeten hebben, alvorens de wereld wordt verkend. En, tuurlijk, stilstand is achteruitgang en daarbij is groei en ontwikkeling onontbeerlijk, maar niet voordat het huis een sterk fundament (AO/IC) heeft, opgeruimd is en dat ook blijft.

De kwaliteit van de AO/IC van uw organisatie versterken? Volg dan onze Cursus Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC).