Het is alweer 10 jaar geleden alweer dat de Too big to fail Lehman Brothers failliet ging. De Lehman-bankiers die met verhuisdozen in de hand het gebouw verlieten, maakte de crisis voor iedereen in een klap zichtbaar. En hiermee was de bankencrisis, die in feite al enige tijd aan de gang was, een feit. Complete bankensectoren die op het punt stonden in elkaar te zakken moesten tegen hoge kosten voor de belastingbetaler worden gered. Nu 10 jaar later zijn de gevolgen van de bankencrisis nog altijd zichtbaar aanwezig. En de strengere regels en het verscherpte toezicht heeft het Europese bankenlandschap flink opgeschud. Maar ook het wantrouwen jegens bankiers lijkt blijvend aanwezig.
Lukt het de banken om dit wantrouwen om te buigen naar vertrouwen of ontstaat er onder de bevolking misschien wel behoefte aan een structurele verandering. Een verandering die wordt gevoed door het radicale idee om de invloed van banken op de samenleving in te perken. Een zogenaamde “paradigm shift” waarbij banken niet meer nodig zijn en waar goedkopere en meer betrouwbare alternatieven de plaats innemen. Nu al worden er stevige uitspraken gedaan, door bijvoorbeeld het adviesbureau McKinsey en hoogleraar David Yermack, dat over 10 jaar de helft van het aantal banken is verdwenen.
Nieuwe technologieën, zoals Blockchain en nieuwe betaalsystemen kunnen in potentie grote gevolgen hebben voor banken. Als organisaties voldoende vertrouwen hebben in Blockchain technologie, zijn de banken die nu nog de transacties controleren, dan nog wel nodig? Met Blockchain kunnen wellicht de tussenpartijen (dus banken), die de transacties tussen partijen afhandelen, overbodig worden. In die hoedanigheid is Blockchain in feite een decentraal peer-to-peercontrolesysteem, waarbij alle afspraken en transacties die plaatsvinden volledig zichtbaar blijven voor de partijen die zijn aangesloten op de Blockchain. Zo kan zichtbaar gemaakt worden, waarin de banken het geld van klanten investeren. Controle op deze transacties door banken is dan niet meer nodig, want dit vindt plaats door het totale netwerk van computers die zijn aangesloten op het netwerk. Hierbij worden kopieën van geanonimiseerde gebruikersgegevens over alle aangesloten computers verspreid, die elkaar vervolgens over en weer controleren op fouten en fraude. De wijze waarop we data en waarde uitwisselen verandert hierdoor fundamenteel. Sommige deskundigen spreken al over een overgang van het “internet van informatie” naar het “internet van waarde”.
Voorzichtigheid is geboden
Tegelijkertijd is het natuurlijk de grote vraag of er door Blockchain ook daadwerkelijk een paradigm shift gaat ontstaan en dat het broodnodige vertrouwen hiermee kan worden versterkt. En kunnen we met deze nieuwe technologie eigenlijk wel vertrouwen creëren? Wat opvalt aan de berichtgevingen op internet over Blockchain, is dat deze vooral heel positief en enthousiast van aard zijn. Vooral de positieve kanten van Blockchain worden benadrukt en er zijn weinig tegengeluiden te horen. Dat is zorgwekkend, want juist door een te groot vertrouwen op een gebouwde Blockchain kunnen grote ongelukken gebeuren. Het vraagt namelijk nogal veel van organisaties om een blockchain te bouwen in samenwerking met andere partijen. Naast budget ontbreekt het organisaties ook vaak aan de benodigde kennis en expertise die hiervoor nodig zijn. Wat voor invloed heeft dit op de kwaliteit van de Blockchain? En is het huidige fundament van de organisatie, ook wel aangeduid met Administratieve organisatie & Interne controle (AO/IC) wel gebouwd om met deze innovatieve veranderingen om te gaan?
Net als met alle nieuwe innovaties, lopen organisaties ook met Blockchain risico’s, die we op dit moment misschien niet verwacht of voorzien hadden. De robuustheid van een blockchain hangt toch sterk af van de partijen die hierop zijn aangesloten. Heeft de organisatie wel een solide proces ingeregeld waarmee potentiele samenwerkingspartners gedegen getoetst worden op geschiktheid? Daarnaast zullen meerdere aspecten binnen de Administratieve Organisatie (AO/IC) per organisatie op orde moeten zijn, om een betrouwbaar blockchainproces te kunnen garanderen. De focus zal hierbij vooral komen te liggen op de kwaliteit van de IT-processen, zowel binnen de eigen organisatie als voor de aangesloten organisaties. Zo zijn procedures voor de distributie en het veilig opslaan van cryptografische sleutels, waarmee toegang tot de blockchain gekregen kan worden, cruciaal. De hele beveiliging van de blockchain valt immers weg, als een onbevoegd persoon toegang heeft tot deze sleutels.
Het is zeker belangrijk dat organisaties vooruitstrevend zijn en investeren in grote innovaties. Je wilt immers de boot niet missen. Maar belangrijker is nog dat organisaties voorzichtig zijn en borgen dat de eigen organisatie stabiel blijft, ook als er incidenten plaatsvinden binnen de Blockchain. Met andere woorden de administratieve organisatie (AO/IC) van elke organisatie blijft het fundament waarop de bedrijfsvoering plaatsvindt. Voorkomen moet worden dat dit fundament drijfzand wordt, doordat we te snel willen meeliften op nieuwe innovaties, zoals Blockchain. Om spreekwoordelijk maar eens te eindigen: “Bezint eer ge begint”.
De kwaliteit van de AO/IC van uw organisatie versterken? Volg dan onze Cursus Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC).